Theo thống kê của Cơ quan nghiên cứu ung thư quốc tế (International Agency for Research on Cancer – IARC), Số ca mới mắc ung thư ở Việt Nam ước tính là 164.671 ca và số ca tử vong là 114.871 ca.
Các loại ung thư phổ biến ở nam giới lần lượt là ung thư gan (21,5%), ung thư phổi (18,4%), dạ dày (12,3%), đại trực tràng (8,4%) và ung thư vòm (5%);
Ở nữ giới lần luợt là ung thu vú (20,6%), đại trực tràng (9,6%), phổi (9,4%), dạ dày (8,6%), và gan (7,8%).
Tỷ lệ mắc ung thư chuẩn hoá theo tuổi ở cả hai giới là 151,4/100.000 người và tỷ lệ tử vong là 104,4/100.000 người. Tại Việt Nam, ước tính có khoảng 70% bệnh nhân ung thư chẩn đoán ở giai đoạn muộn (III hoặc IV), trong đó có cả các bệnh có thể sàng lọc, phát hiện sớm bằng nhiều phương pháp khác nhau. Cơ hội chữa khỏi ung thư sẽ tăng lên khi được phát hiện sớm. Bạn cần chú ý tới tình trạng cơ thể và nhận biết một số dấu hiệu có thể cảnh báo ung thư.
Ung thư là gì?
Ung thư là bệnh lý ác tính của tế bào, khi bị kích thích bởi các tác nhân sinh ung thư, tế bào tăng sinh một cách vô hạn độ, vô tổ chức và không tuân theo các cơ chế kiểm soát về phát triển của cơ thể. Ung thư không phải là một bệnh mà là tên chung của một tập hợp rất nhiều bệnh có những đặc tính cơ bản giống nhau của bệnh ung thư và có khoảng hơn 200 bệnh ung thư khác nhau ở người.
Ung thư thường phát triển âm thầm một thời gian dài trước khi gây ra các dấu hiệu và triệu trứng trên lâm sàng để có thể phát hiện được. Đôi khi ung thư không gây các triệu chứng lâm sàng mà chỉ được phát hiện tình cờ khi bệnh nhân đi khám định kỳ, bên cạnh đó khi ung thư gây ra các biểu hiện trên lâm sàng thì biểu hiện rất đa dạng và đôi khi cũng mơ hồ, không đặc hiệu, dễ bị bỏ sót và nhầm lẫn với các bệnh lành tính thông thường khác. Khi bệnh phát triển ngày càng nặng thì các triệu chứng lâm sàng rõ ràng của bệnh ung thư mới ngày càng điển hình.
Ung thư gây ra các biểu hiện lâm sàng bằng cách nào?
Ung thư là một nhóm các bệnh có thể gây ra gần như bất cứ dấu hiệu và triệu chứng nào. Các dấu hiệu và triệu chứng sẽ phụ thuộc vào vị trí cơ quan bị ung thư, kích thước của khối u, và mức độ ảnh hưởng của nó lên các cơ quan và các mô như thế nào. Nếu ung thư đã di căn thì biểu hiện lâm sàng có thể xuất hiện ở những phần khác của cơ thể.Nhưng đôi khi ung thư bắt đầu ở những vị trí mà nó sẽ không gây ra bất cứ biểu hiện lâm sàng nào cho tới khi khối u phát triển đến kích thước khá lớn. Một ung thư cũng có thể gây các triệu chứng như sốt, mệt mỏi, sút cân.Một số loại ung thư tạo ra các chất giống hormone nội sinh của cơ thể từ đó làm tăng nồng độ canxi trong máu và làm ảnh hưởng tới các thần kinh và cơ, gây ra cảm giác mệt mỏi và chóng mặt.
Các triệu chứng ung thư lâm sàng có ích như thế nào?
Điều trị đạt hiệu quả cao nhất khi ung thư được phát hiện sớm- khi nó còn nhỏ và ít có khả năng di căn tới cơ quan khác. Điều này có nghĩa là sẽ có cơ hội tốt hơn để chữa khỏi bệnh. Một ví dụ về tầm quan trọng của phát hiện sớm ung thư là trường hợp ung thư hắc tố ở da. Nó có thể dễ dàng loại bỏ nếu nó chưa phát triển ăn sâu vào da. Tỷ lệ sống thêm 5 năm ở giai đoạn sớm là 98%. Một khi ung thư hắc tố di căn tới các cơ quan khác thì tỷ lệ sống thêm 5 năm chỉ còn khoảng 16%.
Đôi khi mọi người bỏ qua các triệu chứng, có thể do họ không nghĩ rằng các triệu chứng đó có nghĩa là có vấn đề. Một số triệu chứng như là mệt mỏi, ho có khả năng cao hơn gây ra bởi vấn đề khác hơn là do ung thư. Các triệu chứng có thể tỏ ra không mấy quan trọng đặc biệt nếu có một nguyên nhân rõ ràng chỉ kéo dài trong một thời gian ngắn. Tuy nhiên không nên bỏ qua bất cứ triệu chứng nào kéo dài và ngày càng nặng lên.
Rất có thể các triệu chứng không bị gây ra bởi ung thư nhưng rất quan trọng là phải kiểm tra để loại trừ ung thư, kể cả nếu ung thư không phải là nguyên nhân thì bác sỹ cũng có thể giúp tìm nguyên nhân và điều trị nếu cần thiết.
Các triệu chứng lâm sàng chung của ung thư là gì?
-
Sút cân không rõ nguyên nhân
Hầu hết mọi người bị ung thư sẽ sút cân tại một thời điểm nào đó trong quá trình bệnh.
Khi bị sút cân mà không rõ lý do, thì gọi là sút cân không giải thích được. Sút cân không giải thích được từ 5kg trở lên có thể là dấu hiệu đầu tiên của ung thư, rất hay gặp với các ung thư như tụy, dạ dày, thực quản, phổi.
-
Sốt
Sốt rất hay gặp trong ung thư, nhưng thường xảy ra hơn sau khi ung thư đã di căn hoặc loại ung thư có biểu hiện toàn thân. Hầu hết bệnh nhân ung thư sẽ bị sốt vào thời điểm nào đó, đặc biệt nếu ung thư hoặc các liệu pháp điều trị ảnh hưởng lên hệ thống miễn dịch (cái này làm cho cơ thể chống lại nhiễm trùng yếu hơn). Ít gặp hơn, sốt có thể là dấu hiệu sớm của bệnh như trong ung thư máu hoặc u lympho.
-
Chán ăn, mệt mỏi
Một mỏi nhiều mà không cải thiện ngay cả khi nghỉ ngơi, nó có thể là triệu chứng quan trọng biểu hiện ung thư phát triển. Nhưng nó có thể xảy ra sớm trong một số ung thư như ung thư máu. Một số ung thư đại tràng hay dạ dày có thể gây mất máu mà dần dần, mạn tínhvà từ đó gây ra mệt mỏi.
-
Đau
Đau có thể là triệu chứng sớm với một số ung thư như ung thư xương hoặc ung thư tinh hoàn. Đau đầu có không biến mất hoặc giảm đi với điều trị có thể là triệu chứng của khổi u não. Đau lung có thể là triệu chứng của ung thư đại tràng, trực tràng hoặc buồng trứng. Hay gặp nhất, đau do ung thư khi đã di căn tới cơ quan khác
-
Những thay đổi về da
Cùng với ung thư da, một số ung thư có thể gây ra những biến đổi ở da mà có thể nhìn thấy được. Những triệu chứng này bao gồm:
∗ Da xạm đen đi
∗ Vàng da, vàng mắt
∗ Ban đỏ ở da
∗ Bong da quá mức
∗ Ngứa da
-
Gặp vấn đề khi đi tiểu
Nhiều người đàn ông có vấn đề về tiết niệu khi càng lớn tuổi như: đi tiểu nhiều hơn, hay bị rò rỉ hoặc dòng chảy của nước tiểu yếu đi. Thông thường, đây là những dấu hiệu của phì đại tuyến tiền liệt nhưng cũng có thể là dấu hiệu của ung thư tuyến tiền liệt.
Do đó, bạn cần gặp bác sĩ để khám và thực hiện xét nghiệm định lượng nồng độ PSA toàn phần trong máu có chức năng sàng lọc ung thư tuyến tiền liệt.
-
Sưng hạch bạch huyết
Khi hạch bạch huyết bị sưng, điều đó thường có nghĩa là cơ thể đang chống lại các tác nhân gây nhiễm trùng như cảm lạnh hoặc viêm họng. Một số bệnh ung thư như ung thư hạch bạch huyết và bệnh bạch cầu cũng gây ra loại sưng này.
-
Chảy máu âm đạo bất thường
Chảy máu bất thường giữa hai chu kỳ kinh nguyệt hay chảy máu ngoài kỳ kinh có thể có nhiều nguyên nhân gây ra như u xơ hoặc do các biện pháp tránh thai.
Do đó, nếu chảy máu bất thường giữa hai chù kỳ kinh nguyệt, sau khi quan hệ tình dục hoặc chảy máu không ngừng, bạn cần đến cơ sở y tế chuyên khoa Phụ khoa để khám bệnh. Bác sĩ sẽ khám và thực hiện các xét nghiệm để loại loại trừ ung thư tử cung, ung thư cổ tử cung hoặc âm đạo.
-
Vấn đề ở miệng
Từ hôi miệng đến lở loét, hầu hết các thay đổi trong miệng đều không nghiêm trọng. Nếu bạn có các vết loét màu trắng hoặc đỏ trong miệng mà không lành sau vài tuần, đặc biệt có kèm theo hút thuốc lá thì có thể là dấu hiệu của ung thư miệng. Ngoài ra, có các triệu chứng khác như có cục u trong má, khó khăn khi nhai hoặc đau miệng.
-
Thay đổi về vú
Hầu hết các thay đổi vú không phải là ung thư. Tuy nhiên, phụ nữ vẫn phải thường xuyên kiểm tra các dấu hiệu thay đổi trên vú bằng cách đứng trước gương “tự khám”. Đến khám tại cơ sở y tế nếu bạn nhận thấy có bất kỳ u cục, thay đổi núm vú hoặc núm vú có tiết dịch, vú bị đỏ, dày lên hoặc đau ở ngực. Bác sĩ sẽ khám và thực hiện các xét nghiệm và kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh như Chụp nhũ ảnh (mammography), MRI hoặc sinh thiết.
-
Ho dai dẳng
Ho dai dẳng thường xảy ra khi người bệnh mắc phảihội chứng chảy dịch mũi sau (Postnasal Drip), hen suyễn, trào ngược axit hoặc nhiễm trùng. Nếu ho không biến mất hoặc ho kèm cả máu, đặc biệt khi bạn là người hút thuốc thì hãy đến các cơ sở y tế để được kiểm tra sức khỏe. Bác sĩ sẽ lấy chất nhầy từ phổi để xét nghiệm hoặc chụp X-quang ngực để kiểm tra ung thư phổi.
Ung thư là căn bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát, điều trị khỏi nếu được khám, phát hiện và điều trị kịp thời, nhất là ở giai đoạn sớm. Vì vậy ngay khi thấy cơ thể có những dấu hiệu trên bạn cần đến gặp bác sĩ để được thăm khám, tư vấn cụ thể, phòng chống, ngăn ngừa căn bệnh ung thư.
⇒ Hãy đến với Phòng Khám Ung Bướu Sài Gòn (1006 Phạm Hùng, Long Toàn, TP Bà Rịa) để được tư vấn và thực hiện.
⇒ Hotline: 02543.822.728 – 0905.136.606
- Chuyên Tầm Soát: Gan – Phổi – Đầu Cổ – Tuyến Vú – Tuyến Giáp – Tiền Liệt Tuyến – Xét Nghiệm – Siêu Âm – Chụp X-Quang – Chụp Nhũ Ảnh – Tầm Soát Ung Thư Cổ Tử Cung
Người Thực Hiện – ?? ????: NGUYỄN THỊ HÒA
NGUYÊN TRƯỞNG KHOA BỆNH VIỆN UNG BƯỚU TP.HCM
CÙNG ĐỘI NGŨ BÁC SĨ CHUYÊN KHOA KINH NGHIỆM NHIỀU NĂM TỪ TP.HCM
⇒ TẦM SOÁT 6 THÁNG 1 LẦN ĐỂ PHÁT HIỆN SỚM UNG THƯ
